ΑΡΘΡΑΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ & ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡΜΕΛΕΤΕΣ

Μαντουμπάλα, αγάπη γλυκιά μου!

Του Μανώλη Τασούλα


Το ταξίδι των ήχων στη λεκάνη της Μεσογείου, λες και πάει με την πνοή της θαλασσινής αύρας, είναι πολύ διαδεδομένο από χώρα σε χώρα! Η Ελλάδα, με την ευαίσθητη μουσική ακοή της, έχει υιοθετήσει, στο λαϊκό κυρίως τραγούδι, μελωδίες από την Ισπανία μέχρι την Τουρκία, το Λίβανο και την Αίγυπτο. Ένα τέτοιο μεγάλο ταξίδι για παράδειγμα, από την Αίγυπτο στην Ινδία, και από εκεί στην Ελλάδα, έκανε το πολύ γνωστό τραγούδι της Ουμ Καλσούμ “Ala baladi el mahboob” (https://www.youtube.com/watch?v=waeEqkaeXTs), το οποίο γραμμοφωνήθηκε το 1935. Τον δίσκο με αυτό το τραγούδι τον δανείστηκε η περίφημη Ινδή ηθοποιός Ναργκίς (Nargis) από την κομμώτριά της, κι όταν τον άκουσε ενθουσιάστηκε! Τον έδωσε λοιπόν στη διάσημη δυάδα των Ινδών μουσικοσυνθετών Shankar και Jaikishan, οι οποίοι την εποχή εκείνη (1950) έγραφαν τη μουσική για την νέα της ταινία που είχε τίτλο “Awaara” σε σκηνοθεσία του Raj Kapoor. Εκείνοι, εμπνευσμένοι από το αιγυπτιακό τραγούδι, συνέθεσαν τη μουσική για το ινδικό τραγούδι “Ghar Aaya Mera Pardesi” (https://www.youtube.com/watch?v=Vf334WjKQI0), που “τραγούδησε” στην ταινία η Ναργκίς, ντουμπλαρισμένη από την διάσημη Ινδή τραγουδίστρια Lata Mangeskhar. Όταν, στα τέλη του ’50 προβλήθηκε αυτή η ταινία στην Ελλάδα με τίτλο “Ο αλήτης της Βομβάης”, ο Στέλιος Καζαντζίδης πήρε την ωραία μελωδία και την προσάρμοσε στα ελληνικά, δημιουργώντας την μεγάλη επιτυχία “Είσαι η ζωή μου” (https://www.youtube.com/watch?v=bd_0DlIUu1w).

Ελληνικές ρεκλάμες ταινιών της Μαντουμπάλα

Με παρόμοιους τρόπους, έφτασαν στην Ελλάδα από την Αίγυπτο και τον Λίβανο και άλλα, πασίγνωστα τραγούδια, όπως το “Ya Mustafa” του Mohammed el Fawzi που έγινε μεγάλη επιτυχία ανά τον κόσμο από τον Bob Azzam, και στην Ελλάδα πρωτοτραγουδήθηκε από τη Γιώτα Λύδια, για να ακολουθήσουν από τότε πάρα πολλές εκτελέσεις. Το ίδιο συνέβη και με τα τραγούδια: “Sirit il Hob” και “Inta Umri” της Ουμ Καλσούμ, που τα τραγούδησε ο Μανώλης Αγγελόπουλος με τους τίτλους “Γύρνα σε περιμένω γύρνα” και “Τα φιλιά σου είναι φωτιά” αντίστοιχα. Όπως και το τραγούδι του Abdel Halim Hafez “Nibtady Mnein el Hikaya”, που έγινε στην Ελλάδα η τεράστια επιτυχία του Αγγελόπουλου “Τα μαύρα μάτια σου”. Καθώς και το τραγούδι της Λιβανέζας Fairuz ” Nassam Aleyna el Hawa”, που ο Αγγελόπουλος το έκανε πασίγνωστο με τον τίτλο “Μια φωτιά”. Αλλά, και από το τραγούδι της Asmahan “Ya Habibi taala” προέκυψαν δύο ελληνικά τραγούδια: το “Αγαπώ και πονώ” του Σπύρου Καλφόπουλου, και το “Κάψε με-κάψε με” του Απόστολου Καλδάρα.

Όμως, οι περισσότερες μελωδίες που έγιναν διαχρονικά ελληνικά τραγούδια, έχουν ταξιδέψει  ακόμη από πιο μακρινά μέρη, όπως η Ινδία, απ’ όπου προέρχονται οι ρίζες πολλών (περισσότερων από 100!) ελληνικών τραγουδιών, που έγιναν τεράστιες επιτυχίες στη χώρα μας! Εκτός του “Είσαι η ζωή μου” που προαναφέραμε, ινδική επιρροή έχουν και τα πασίγνωστα τραγούδια: “Όσο αξίζεις εσύ”, “Δεν με πόνεσε κανείς (Καρδιά μου καημένη)”, “Αυτή η νύχτα μένει”, “Λίγο-λίγο θα με συνηθίσεις” και πάμπολλα άλλα! Φαίνεται ότι ο Καζαντζίδης, αλλά και πολλοί διάσημη λαϊκοί συνθέτες όπως ο Απόστολος Καλδάρας και ο Μπάμπης Μπακάλης, με το ευαίσθητο μουσικό αφτί τους, διέκριναν ότι οι θαυμάσιες μελωδίες που ακούγονταν στις ινδικές ταινίες της δεκαετίας του 1950 κυρίως, μπορούσαν να γίνουν εκπληκτικές ελληνικές επιτυχίες! Όπως και έγιναν άλλωστε!

Όλα ξεκίνησαν με την προβολή της πρώτης ινδικής ταινίας στην Ελλάδα, που ήταν η “Μαγκάλα, το ρόδο των Ινδιών”. Μια φαντασμαγορία χρωμάτων, και ένα λυρικό κύμα μελωδιών, που οφείλονταν στον κορυφαίο Ινδό συνθέτη Naushad, ξεχύθηκαν από την περίφημη αυτή ταινία, με την παγκόσμια αναγνώριση και προβολή, και σκλάβωσαν τους Έλληνες θεατές, αλλά μαζί και τους συνθέτες που επωφελήθηκαν από την ευκαιρία να επενδύσουν τα νέα τους τραγούδια με ινδικές μελωδίες, που ενθουσίαζαν στο άκουσμά τους τους Έλληνες, και έγιναν φωτεινοί σταθμοί στην ιστορία του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού! Από τότε, και μέχρι τις αρχές του 1980 πολλές ινδικές ταινίες ήρθαν στην Ελλάδα, από πολλούς εισαγωγείς, ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο Αιγυπτιώτης Γιώργος Κ. Χαραλαμπίδης, ο οποίος είχε πρωτοδεί αρκετές από τις ταινίες αυτές στην Αίγυπτο, όπου επίσης σημείωναν επιτυχία!

Ανάμεσα  στα περίφημα, διαχρονικά, “ινδοπρεπή” όπως ευρέως αποκαλούνται τραγούδια, ξεχωριστή θέση κατέχει και η περίφημη “Μαντουμπάλα”, σε στίχους Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, και μουσική του Στέλιου Καζαντζίδη (επεξεργασμένη με τη βοήθεια του πολύπειρου συνθέτη Θόδωρου Δερβενιώτη), την οποία εκτός του Καζαντζίδη, τραγούδησαν και ο Σπύρος Ζαγοραίος, η Πόλυ Πάνου, καθώς και στην Αμερική η Ούλα Μπάμπα. Μέχρι που ακούστηκε τον Αύγουστο του 2004 στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα, από τον Αντώνη Ρέμο. Η μελωδία του τραγουδιού προέρχεται επίσης από την ταινία “Ο αλήτης της Βομβάης” που προαναφέραμε, και έχει ινδικό τίτλο “Aa Jao Tadapte Hain Arman”. Και λόγω της τεράστιας επιτυχίας του τραγουδιού, ο Καζαντζίδης κυκλοφόρησε κι άλλο δίσκο με τίτλο “Η επιστροφή της Μαντουμπάλας”, που λέει ντουέτο με την Μαρινέλλα (https://www.youtube.com/watch?v=AUF25WS7Jb4).

Την επιτυχία αυτού του θρυλικού λαϊκού τραγουδιού, με τις 96.000 πωλήσεις δίσκων τον πρώτο χρόνο της κυκλοφορίας του, ακολούθησε η μετονομασία δυο κέντρων λαϊκής διασκέδασης σε “Μαντουμπάλα”. Το ένα βρισκόταν στην Λ.Αλεξάνδρας, και φυσικά ο Στέλιος Καζαντζίδης ήταν και ο πρώτος που τραγούδησε εκεί, μαζί με τη Μαρινέλλα και τη Γιώτα Λύδια. Η δεύτερη “Μαντουμπάλα” βρισκόταν στη Λ.Θηβών, στην Παλιά Κοκκινιά, και εκεί πρωτοτραγούδησαν σαν ζευγάρι ο Μανώλης Αγγελόπουλος με την Αννούλα. Επιπλέον, την ίδια περίοδο από την θεατρική πένα των Μ.Βασιλειάδη-Ν.Ελευθερίου, προέκυψε η σατιρική υπερεπιθεώρηση που είχε τον τίτλο “Μαντουμπάλα”, και ανέβηκε από τον θίασο Γκιωνάκη-Μηλιάδη-Ρίζου, στο θέατρο “Περοκέ”.

Όμως, ποια είναι αλήθεια η Μαντουμπάλα; Οι πιο πολλοί νομίζουν ότι είναι απλά ένα από τα δημοφιλέστερα τραγούδια του Καζαντζίδη. Αλλά, ελάχιστοι γνωρίζουν, ότι στη μακρινή Ινδία, που κουβαλάει επάνω στην χιλιάδων ετών ιστορία της τόσο εξωτισμό, ζούσε τον 20ό αιώνα, για 36 χρόνια, όσο κράτησε και η σύντομη, επίγεια ζωή της, μια πανέμορφη κοπέλα (την αποκαλούσαν Αφροδίτη και Μέριλιν Μονρόε της Ινδίας), με πηγαία λάμψη, σαγηνευτικό χαμόγελο και άφθαστο ταλέντο, που έκανε καριέρα ως ηθοποιός στον ινδικό κινηματογράφο, με πάμπολλες επιτυχίες στο ενεργητικό της. Δεν ήταν άλλη από τη Μαντουμπάλα (Madhubala), που κατατάσσεται στην κορυφαία τριάδα, μαζί με τη Ναργκίς και τη Μίνα Κουμάρι, των ηθοποιών του ινδικού κινηματογράφου, της δεκαετίας του ΄50.

Η Μαντουμπάλα γεννήθηκε στο Δελχί, την εποχή που ακόμα ανήκε στις Βρετανικές Ινδίες, στις 14 Φεβρουαρίου 1933. Το πραγματικό, πλήρες όνομά της ήταν Mumtaz Jehan Begum Dehlavi, και ήταν παιδί μιας  μουσουλμανικής οικογένειας που προερχόταν από την αρχαία φυλή των Pathan, της οποίας οι ρίζες φημολογείται ότι προέρχονται από τους στρατιώτες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, και έχει επιστημονικά διαπιστωθεί ότι φέρουν ελληνικά γονίδια! Λόγω της οικονομικής ανέχειας που μάστιζε την οικογένεια, ο πατέρας της, Attaullah, ο οποίος βρέθηκε ξαφνικά άνεργος, αφού είχε εργαστεί για 15 χρόνια στην Βρετανική Imperial Tobacco Company, που έδρευε στην πόλη Peshawar (του σημερινού Πακιστάν), αποφάσισε να μετακομίσουν το 1940 στη Βομβάη, αναζητώντας καλύτερη τύχη. Όμως, οι συνεχείς εγκυμοσύνες και γέννες της γυναίκας του, Ayesha, δημιούργησαν ακόμα περισσότερα προβλήματα στη οικογένεια, που αύξανε συνεχώς, έχοντας νέα στόματα να θρέψει. Συνολικά απέκτησαν 11 παιδιά, 7 κορίτσια και 5 αγόρια. Όλα τα αγόρια πέθαναν σε πολύ μικρή ηλικία. Όσο για τη μικρή Mumtaz φάνηκε από νωρίς ότι είχε ταλέντο. Της άρεσε να τραγουδάει και να χορεύει. Επιπλέον, ήταν όμορφη!  Και ο πατέρας της δεν θέλησε να το αφήσει αυτό ανεκμετάλλευτο. Τα απελπισμένα βήματά του τον οδήγησαν στα περίφημα κινηματογραφικά στούντιο της Βομβάης. Και εκεί άνοιξαν νέοι δρόμοι για την κόρη του, αλλά και για τον ίδιο, αφού έγινε έκτοτε ο μόνιμος μάνατζέρ της, ο οποίος ήταν πολύ αυστηρός και πειθαρχικός.

Η Madhubala με τον πατέρα της Attaullah Khan.

Σε ηλικία μόλις 9 ετών, πρωτοπαρουσιάστηκε το 1942 με το όνομα Baby Mumtaz στην ταινία “Basant” (https://www.youtube.com/watch?v=QCI7GQZ6TqI). Ακολούθησε το 1944 το φιλμ “Jwan Bhate” όπου πρωτοσυνεργάστηκε στα στούντιο με τον μελλοντικό, μεγάλο έρωτά της, τον κορυφαίο σταρ Dilip Kumar. Έκτοτε, εργαζόταν καθημερινά από τις 9 το πρωί μέχρι τις 6 το απόγευμα. Και πηγαινοερχόταν στο σπίτι της με το αυτοκίνητο της εταιρίας. Το 1947, νεαρή δεσποινίς πλέον, με το όνομα Mumtaz πρωταγωνίστησε δίπλα στον περίφημο Raj Kapoor στην ποιητική ταινία “Neel Kamal”. Την ίδια εκείνη χρονιά, η παλαίμαχη ηθοποιός Devika Rani αναγνωρίζοντας το ταλέντο της μικρής, και διακρίνοντας ότι διέθετε στόφα πραγματικής σταρ, αλλά και θαυμάζοντας την ομορφιά της, καθώς ήταν ψηλή και λυγερόκορμη,  με μακριά μαύρα μαλλιά (όπως σχεδόν όλες οι γυναίκες της φυλής των Pathan), την έπεισε να αλλάξει το όνομά της σε Madhubala, που σημαίνει “γλυκό κορίτσι”. Με αυτό το ψευδώνυμο πρωτοπαρουσιάστηκε στην ταινία του 1948  “Lal Dupatta”.  Το νέο της όνομα, που είναι καθαρά ινδικό, την βοήθησε να επιβιώσει σε μια πολύ δύσκολη χρονικά εποχή, γιατί η Ανεξαρτησία της Ινδίας το 1947 και η διαίρεσή της με το Πακιστάν, υποχρέωνε τους περισσότερους μουσουλμάνους να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και να μεταναστεύσουν στο νεοσύστατο Πακιστανικό κράτος. Παρ΄όλη όμως την αλλαγή του ονόματός της, πολλοί φανατικοί, λόγω των πολιτικών γεγονότων της εποχής, ινδουιστές δημοσιογράφοι, της έκαναν με άρθρα τους μεγάλο πόλεμο, σπιλώνοντας ακόμα και την τιμή της, λέγοντας ότι είχε κάνει παιδί στα 12 της χρόνια, κάτι που δεν συνέβη ποτέ βέβαια. Λίγα χρόνια μετά, το 1953, όταν τα πνεύματα είχαν κάπως ησυχάσει από τον θρησκευτικό φανατισμό, στην ταινία “Rail Ka Dibba”, έχοντας σαν σκηνικό ένα τζαμί κι έναν ινδουιστικό ναό, η Μαντουμπάλα τόλμησε να τραγουδήσει, κάνοντάς της πλέι μπακ η Asha Bhosle, το τραγούδι “Bhagwan teri duniyaa me”, σε στίχους του Shakeel Badayuni και μουσική του Gulam Mohammed, που μεταξύ άλλων έλεγε: “Ο Θεός είναι ο κόσμος σου! Το τζαμί είναι επίσης ναός. Ο αδελφός δε λέει αλήθεια! Τον έναν από τον άλλο χωρίζουν οι καρδιές! Όχι ο πλούτος! Η αλήθεια είναι μία και μεγάλη, τόσο στο μπλε (υπονοώντας το χρώμα που έχουν οι κουμπέδες των  τζαμιών) όσο και στο σαφράν (το χρώμα δηλαδή των ινδουιστικών ναών)”. (https://www.youtube.com/watch?v=YlOEHhL9sAk)

Η Madhubala στην ταινία “Basant” 

Εντελώς απρόσμενα, τα πράγματα για τη Μαντουμπάλα άρχισαν να πηγαίνουν καλύτερα, και η καριέρα της να παίρνει ανοδική πορεία,  το 1949, με την επιτυχία της ταινίας “Mahal” (https://www.youtube.com/watch?v=Pa48ocD673U) στην οποία πρωταγωνιστούσε, την έχρισαν σταρ πρώτου μεγέθους, και αύξησαν το κασέ της από 7.000 σε 50.000 ρουπίες. Για να επιβληθεί στο κοινό ακόμα περισσότερο, πρωταγωνίστησε το 1950 σε μια ταινία που είχε τίτλο το όνομά της: “Madhubala”. Η ταινία δεν σημείωσε μεγάλη επιτυχία! Αλλά, με την ταινία αυτή, ξεπλήρωσε ένα παλιό της χρέος και μια μεγάλη υποχρέωση στον παραγωγό Ritibhai Seth. Όταν ακόμα ήταν παιδάκι, και έπαιζε για 300 ρουπίες το μήνα δίπλα στα τότε μεγαθήρια της οθόνης, η μητέρα της λόγω μιας εγκυμοσύνης κινδύνεψε να πεθάνει. Στο νοσοκομείο ζητούσαν 2.000 ρουπίες για να αντιμετωπίσουν το δύσκολο περιστατικό. Η μικρή έτρεξε με τον πατέρα της στο Ranjit Studio ΄που εργαζόταν, ικετεύοντας για βοήθεια. Και αμέσως, ο παραγωγός Seth τους δάνεισε χωρίς χρονοτριβή το ποσό που ζητούσαν. Όταν λοιπόν αυτός ο παραγωγός της πρότεινε το 1950 συνεργασία, εκείνη αρνήθηκε να υπογράψει οποιοδήποτε άλλο συμβόλαιο, καθώς οι προτάσεις έπεφταν βροχή, υπογράφοντας μόνο το δικό του. Από την αμοιβή της η Μαντουμπάλα πρόσφερε 5.000 ρουπίες στα παιδιά που υπέφεραν από πολιομυελίτιδα, και άλλες 5.000 στο υπουργείο Εσωτερικών, για την ανακούφιση των εξόδων της στρατιωτικής φρουράς στις περιοχές Jammu και Kashmir, γεγονός που την καταξίωσε στα μάτια των Ινδών και της πρόσθεσε πολλούς νέους, φανατικούς θαυμαστές.

Από τη μια στιγμή στην άλλη, οι φωτογραφίες της έκαναν το γύρο του κόσμου, και δημοσιεύονταν σε πολλά καλλιτεχνικά άρθρα. Το περιοδικό LIFE της έκανε ένα μεγάλο φωτογραφικό αφιέρωμα. Το αμερικανικό περιοδικό “Theatre Arts”, τον Αύγουστο του 1952, της αφιέρωσε δυο σελίδες “σαλόνι”, με (τον κάπως υπερβολικό ομολογουμένως) τίτλο: “The biggest star in the World – and she is not in Beverly Hills”. Την ίδια εποχή ο Ιταλός σκηνοθέτης Frank Capra που έκανε καριέρα στο Χόλιγουντ, της πρότεινε να πάει στην Αμερική να γίνει μεγάλη σταρ. Όμως ο πατέρας της και ταυτόχρονα μάνατζέρ της, ούτε που ήθελε να το ακούσει!

Επιτέλους, η ζωή της Μαντουμπάλα, αλλά και της οικογένειάς της, την οποία στήριζε οικονομικά τόσα χρόνια,  είχε αλλάξει ολοκληρωτικά! Ήταν μια μεγάλη ανάσα για όλους! Το φτωχικό σπίτι που υπήρχε σε μια λαϊκή γειτονιά της Βομβάης, αλλάχτηκε με ένα υπερπολυτελές μπανγκαλόου στο παραθαλάσσιο προάστιο Bandra, την πιο αριστοκρατική περιοχή της πόλης. Αγόρασε  αυτοκίνητο, το οποίο οδηγούσε με πάθος η ίδια, καθώς είχε μάθει να οδηγεί από μόλις 12 ετών. Συχνά έπαιρνε και τα αδέλφια της μαζί για βόλτα. Επίσης, επειδή ήταν ζωόφιλη, πήρε στο νέο της σπίτι 18 σκυλιά από διαφορετικές ράτσες και μεγέθη, που τρελαινόταν να παίζει μαζί τους. Και μασούλαγε συνεχώς σοκολάτες, μια λιχουδιά που είχε στερηθεί σαν παιδί! Δεν έκανε ποτέ της δίαιτα. Της άρεσαν τα κοσμήματα, ιδιαίτερα τα βραχιόλια, και τα λευκά σάρι με λεπτές χρωματιστές μπορντούρες. Δεν ήταν θρησκευόμενη ιδιαίτερα, αλλά ήταν θεοσεβούμενη, και προσευχόταν μια φορά την ημέρα. Όσο για τη δημοσιότητα που είχε αποχτήσει, δεν της άρεσε καθόλου, και προσπαθούσε να κυκλοφορεί στους δρόμους απαρατήρητη, φορώντας μπούργκα, για να μην την αναγνωρίζουν, ενώ δεν παραβρέθηκε ποτέ σε καμία πρεμιέρα ταινίας της.

Η Madhubala με τα σκυλιά της

Δύο από τις αδερφές της, καθώς είχαν επίσης ταλέντο, μπήκαν κι αυτές στον τόσο προσοδοφόρο κόσμο του κινηματογράφου. Η Zahida έγινε πλέι μπακ τραγουδίστρια, και η μικρότερη κατά ένα χρόνο από τη διάσημη αδελφή της, η Chanchal,  η οποία έμοιαζε καταπληκτικά στη Μαντουμπάλα (https://www.youtube.com/watch?v=tRFXRZKVplM), έγινε ηθοποιός ερμηνεύοντας δεύτερους ρόλους, με αρκετές ταινίες στο ενεργητικό της, και η μεγαλύτερη επιτυχία της ήταν ο ρόλος της Rupa, της κόρης του τοκογλύφου, στην περίφημη επική ταινία “Mother India” (Γη ποτισμένη με ιδρώτα – https://www.youtube.com/watch?v=L2Egfdz1mOE). Όμως, παρ΄όλο που είχε επιτυχίες, η Chanchal σύντομα παντρεύτηκε, έκανε παιδιά, και σήμερα ζει με την οικογένειά της στο Dubai (Ντουμπάι) έχοντας φτάσει 86 ετών.

Και εκείνη ακριβώς την περίοδο των απανωτών επιτυχιών, ήρθε και ο έρωτας να  χτυπήσει την πόρτα της Μαντουμπάλα! Αρχικά αγάπησε  τον γοητευτικό ηθοποιό Prem Nath. Όμως η σχέση κράτησε λίγο, μόλις 6 μήνες, γιατί εκείνος, ως ινδουιστής, απαίτησε από εκείνην  να αλλαξοπιστήσει για να παντρευτούν. Μετά, ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα με τον κατά δέκα περίπου χρόνια μεγαλύτερό της κορυφαίο Ινδό σταρ Dilip Kumar. Μαζί του είχε πρωτοσυνεργαστεί όταν εκείνη ήταν ακόμα 11 ετών. Ήταν κι εκείνος μουσουλμάνος και ανήκε επίσης στη φυλή των Pathan όπως κι εκείνη. Το 1951, στα 18 της, ξανασυναντήθηκε μαζί του, καθώς συμπρωταγωνιστούσαν στην ταινία “Tarana” (https://www.youtube.com/watch?v=fSxhEFgOTXc). Αμέσως, ένας ασυγκράτητος έρωτας άναψε μέσα της γι’ αυτόν! Χωρίς να χάσει χρόνο, του έστειλε στο καμαρίνι ένα τριαντάφυλλο, συνοδευόμενο από ένα μικρό σημείωμα, γραμμένο στη διάλεκτο urdu, που του έγραφε να το κρατήσει αν την αγαπούσε. Όπως και έγινε! Ο έρωτάς τους κράτησε επτά ολόκληρα χρόνια! Η Μαντουμπάλα ήταν ευτυχισμένη! Και αυτό φαινόταν στις ταινίες της, καθώς έλαμπε ολόκληρη! Η πιο μνημειώδης ταινία που γύρισε η Μαντουμπάλα με τον Ντιλίπ Κουμάρ  στη διάρκεια της σχέσης τους, ήταν “Ο Μεγάλος Μογγόλος” (Mughal-e-Azam). Μια επική υπερπαραγωγή διάρκειας 3,5 ωρών, που τα δύσκολα γυρίσματά της κράτησαν δέκα ολόκληρα χρόνια! Ο σκηνοθέτης K. Asif είχε ξεκινήσει αρχικά τα γυρίσματα το 1946 με διαφορετικό καστ, και πρωταγωνίστρια τη Ναργκίς. Όμως, τα ιστορικά για την Ινδία γεγονότα του 1947, διέκοψαν τα γυρίσματα. Ο παραγωγός τής ταινίας, λόγω του ότι ήταν μουσουλμάνος, έφυγε με τη μετακίνηση των πληθυσμών στο Πακιστάν. Μετά από λίγο, πέθανε ξαφνικά από την καρδιά του και ο πρωταγωνιστής! Έτσι, ο K. Asif,  έχοντας πλέον νέο παραγωγό, ξεκίνησε πάλι τα γυρίσματα της ταινίας του, με νέους πρωταγωνιστές τον Ντιλίπ Κουμάρ στο ρόλο του πρίγκιπα Σελίμ και τη Μαντουμπάλα στο ρόλο της αυλικής χορεύτριας Ανάρκαλi (που σημαίνει “άνθος της ροδιάς”). Η ταινία, μετά από ατελείωτες ώρες επίπονων γυρισμάτων, δύσκολων πολεμικών σκηνών στις οποίες συμμετείχαν εκατοντάδες κομπάρσοι, και πανάκριβων σκηνικών που αναπαριστούσαν πιστά τα υπερπολυτελή μογγολικά παλάτια, ολοκληρώθηκε και έκανε πρεμιέρα το 1960 με τεράστια επιτυχία, καθώς παίχτηκε και σε ξένα φεστιβάλ. Μέρος των γυρισμάτων είχε παρακολουθήσει και ο Ιταλός σκηνοθέτης  Roberto Rossellini, ο οποίος έβγαλε και αναμνηστικές φωτογραφίες με το σκηνοθέτη και τους πρωταγωνιστές. Η ταινία που  έσπαγε όλα τα ρεκόρ εισιτηρίων στην Ινδία επί 15 χρόνια, είχε πολύ τραγικό τέλος, καθώς ο Μεγάλος Μογγόλος Άκμπαρ, που τον υποδυόταν ο διάσημος ηθοποιός Prithviraj Kapoor (ο πρώτος που υποδύθηκε στην οθόνη παγκοσμίως και τον Μεγάλο Αλέξανδρο στην επική υπερπαραγωγή “Sikandar” το 1941), απαίτησε από τον γιο του να χωρίσει την Ανάρκαλη, την οποία μετά από ένα εικονικό γάμο με τον πρίγκιπα, την οδήγησε στο θάνατο (https://www.youtube.com/watch?v=6Au_J6jHKE0).

Αναμνηστική φωτογραφία στο πλατό, από τα γυρίσματα του Mughal-e-Azam με τους Prithviraj Kapoor (Akbar), τον Ινδό σκηνοθέτη K.Asif, τον Ιταλό σκηνοθέτη που παρακολούθησε τα γυρίσματα Roberto Rossellini, τη Madhubala (Anarkali) και τον Dilip Kumar (πρίγκιπα Selim)

Κάπως έτσι άδοξα, έληξε και ο μακροχρόνιος  δεσμός της Μαντουμπάλα με τον Ντιλίπ Κουμάρ,  λίγο καιρό πριν το τέλος των γυρισμάτων του “Mughal-e-Azam”, όταν η Μαντουμπάλα καθοδηγούμενη από το μάνατζερ – πατέρα της, αρνήθηκε να λάβει μέρος στην ταινία “Naya Daur”, στην οποία θα συμπρωταγωνιστούσε πάλι με τον Dilip Kumar. Ο λόγος ήταν, ότι ο μάνατζερ-πατέρας της απαίτησε από τον σκηνοθέτη να αλλάξει η τοποθεσία των εξωτερικών γυρισμάτων, που ήταν το  εξωτικό Bhopal, γιατί οι κάτοικοι επιτέθηκαν στο συνεργείο και έσχισαν τα ρούχα των ηθοποιών. Ο σκηνοθέτης δεν δέχτηκε. Και έτσι η Μαντουμπάλα δεν πήρε μέρος στην ταινία, ενώ είχε υπογράψει συμβόλαιο και είχε πάρει προκαταβολή. Και η υπόθεση κατέληξε στα δικαστήρια. Η χαριστική βολή ήταν, όταν ο Dilip Kumar αποκάλεσε στο δικαστήριο τον πατέρα της Μαντουμπάλα “δικτάτορα”, και τάχτηκε με το μέρος του σκηνοθέτη! Η ηθοποιός έχασε τη δίκη. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο Ντιλίπ Κουμάρ απαίτησε απ΄αυτήν, εάν ήθελε να συνεχίσουν, να εγκαταλείψει τον πατέρα της! Αυτή η κόντρα και ο εγωισμός οδήγησαν το πρώην ευτυχισμένο ζευγάρι στον χωρισμό!  Και η Μαντουμπάλα, με βαριά καρδιά, του επέστρεψε το δαχτυλίδι που είχε επισφραγίσει τη σχέση τους. (https://www.filmfare.com/interviews/madhubala-was-sad-when-dilip-kumar-got-married–madhur-bhushan-3309.html).

Το νέο διαδόθηκε σύντομα! Και αμέσως, χωρίς να χάσουν καιρό, βρέθηκαν πολλοί μνηστήρες, συμπρωταγωνιστές της σε διάφορες ταινίες, οι οποίοι διεκδίκησαν το χέρι της. Και τελικά η Μαντουμπάλα δέχτηκε την  πρόταση του Kishore Kumar, συμπρωταγωνιστή της το 1958 στην μεγάλη επιτυχία “Chalti Ka Naam Gaadi” (https://www.youtube.com/watch?v=bFPDaDoruTY), ο οποίος είχε πηγαίο κωμικό ταλέντο, και εκτός από διάσημος την εποχή εκείνη ηθοποιός, ήταν επίσης τραγουδιστής, μουσικός, ποιητής, σεναριογράφος, σκηνοθέτης και παραγωγός. Ήταν όμως ινδουιστής. Για να παντρευτεί τη Μαντουμπάλα, δέχτηκε να εξισλαμιστεί και πήρε το όνομα Karim Abdal. Στον γάμο, οι γονείς του, από τη λύπη και τη ντροπή τους, δεν παραβρέθηκαν. Και για να τους κατευνάσει, έκανε για χάρη τους και ινδουιστική γαμήλια τελετή.

Όμως, η ευτυχία του γάμου δεν κράτησε πολύ! Το μαύρο σύννεφο της εκ γενετής καρδιακής πάθησης της Μαντουμπάλα, έριξε τη βαριά σκιά του επάνω από τους νιόπαντρους! Ήταν ένα πρόβλημα που είχε εντοπιστεί, αλλά δεν είχε διαγνωστεί πλήρως, απ΄όταν ήταν παιδί. Είχε κάποτε πάει σπίτι τους ο γιατρός να εξετάσει τη φιλάσθενη μητέρα της, και βλέποντας τη μικρή, δεν του άρεσε καθόλου το χρώμα της. Ζήτησε λοιπόν να την εξετάσει. Και με θλίψη είπε στον πατέρα της, ότι δεν θα ζούσε πολλά χρόνια. Εκείνη όλη περιέργεια είχε στήσει αφτί και κρυφάκουγε. Και τη χτύπησε σαν κεραυνός η φοβερή διάγνωση! Ήταν όμως πολύ δυνατή! Έκανε σαν να μην άκουσε τίποτα! Όμως από τη στιγμή εκείνη αποφάσισε, την κάθε ώρα που θα ζούσε, να την περνούσε όσο καλύτερα μπορούσε! Και να ζήσει τη ζωή της με πείσμα και ένταση μέχρι το τέλος!

Ο χρόνος κυλούσε για τη Μαντουμπάλα, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, και αυτό τη χαροποιούσε! Αισθανόταν μόνο μια μικρή, μόνιμη δύσπνοια, και λαχάνιαζε εύκολα. Αλλά μόνο αυτό! Και το αντιμετώπιζε γελώντας!  Απολάμβανε την κινηματογραφική της επιτυχία, το άνετο και υπερπολυτελές μπανγκαλόου της, έτρεχε με το αυτοκίνητό της, έπαιζε με τα σκυλιά της, φλέρταρε κι ερωτευόταν! Το άγχος που εσωτερικά την έτρωγε, προσπαθούσε να το καταπολεμήσει τρώγοντας λαίμαργα σοκολάτες, και τα σπυράκια μου μόνιμα πετούσε στο πρόσωπό της, τα έκρυβε κάτω από βαρύ μακιγιάζ. Όσο για μερικά μεγάλα που επέμεναν και αργούσαν να φύγουν, τα έβαφε με σκούρο μολύβι, κάνοντάς τα να μοιάζουν με ελιές.  Η πρώτη μεγάλη κρίση στην υγεία της παρουσιάστηκε στα 21 της χρόνια, το 1954, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας “Bahut Din Hue”. Την έπιασε ξαφνικά επάνω στο πλατό ένας πολύ δυνατός και σπασμωδικός βήχας, που είχε σαν κατάληξη να κάνει αιμόπτυση. Αυτό την υποχρέωσε να μείνει τρεις μήνες στο κρεββάτι, μέχρι να ξαναπάρει δυνάμεις.

Όμως, η αντίστροφη μέτρηση είχε πλέον αρχίσει! Η οικογένειά της πανικοβλήθηκε! Ο πατέρας της άρχισε να την προσέχει σαν τα μάτια του! Τι θα έτρωγε, τι θα έπινε! Άλλωστε ήταν το χρυσωρυχείο όλης της οικογένειας! Από αυτήν ζούσαν όλοι! Και από την άλλη μεριά, ήταν η πιο αγαπημένη, και η πιο όμορφή του κόρη!  Όσο για το σοβαρό θέμα της υγείας της, δεν μπόρεσε να κρατηθεί κρυφό. Οι δημοσιογράφοι, διψώντας να βγάλουν είδηση, το έφεραν στο φως της δημοσιότητας, παίρνοντας αφορμή και από κάποιες κινηματογραφικές της αποτυχίες! Και σύντομα  κόλλησαν στη Μαντουμπάλα  την ετικέτα: “το δηλητήριο του box office”, υπονοώντας ότι ήταν επικίνδυνη σαν να είχε φυματίωση, που θέριζε την εποχή εκείνη! Και ενώ στη συνέχεια, από τη μια πλευρά, οι κινηματογραφικές επιτυχίες της ερχόντουσαν απανωτά, από την άλλη πλευρά η κατάστασή της όλο και χειροτέρευε!


Στα γυρίσματα του “Mughal-e-Azam” καταπονήθηκε ιδιαίτερα το σώμα της και η ίδια υπέφερε, καθώς χρειάστηκε να μένει ώρες δεμένη με τεράστιες, βαριές αλυσίδες που άφηναν για πολλές μέρες μελανιές στο δέρμα της (https://www.youtube.com/watch?v=n930nd6rKEA).
Επίσης, οι πολλές, και δύσκολες χορευτικές σκηνές (σε χορογραφία της διάσημης χορεύτριας Sitara Devi), και το ντύσιμο με βαριά κοστούμια της εποχής και  τα πολλά κοσμήματα, την κούρασαν ιδιαίτερα! Χρειάστηκε πολλές φορές, όταν έκανε τα κοντινά πλάνα, να την υποβαστάζει ο πατέρας της, χωρίς να τον παίρνει η κάμερα, για να μη σωριαστεί από την εξάντληση! Λίγο μετά τον γάμο της, η υγεία της επιδεινώθηκε. Αυτό την υποχρέωσε να πάει το 1960 στο Λονδίνο και  να υποβληθεί σε πολλές εξετάσεις, για να βγει τελικά η διάγνωση ότι είχε τρύπα στην καρδιά και ταυτόχρονα έπασχε από πνευμονική ανεπάρκεια. Την εποχή εκείνη, το καρδιακό πρόβλημά της, δεν έπαιρνε ακόμα χειρουργείο. Επίσης, της απαγόρεψαν ρητά να έχει ερωτικές σχέσεις με το σύζυγό της και να κάνει παιδιά! Αυτό κλόνισε αμέσως τον Kishore Kumar, ο οποίος άλλαξε ξαφνικά συναισθήματα και συμπεριφορά για εκείνην, και αντιμετώπισε παγερά αδιάφορα τη σοβαρή κατάσταση της υγείας της, καθώς οι γιατροί της  έδιναν μόνο δυο χρόνια ζωής.

Με το που γύρισαν στη Βομβάη, άρχισε  να καυγαδίζει μαζί της, κάποιες βιογραφίες  της Μαντουμπάλα αναφέρουν ακόμα και ότι τη χτυπούσε μ΄ένα καλάμι στην πλάτη, όπως λέγεται ότι η ίδια εκμυστηρεύτηκε κλαίγοντας στο μουσικοσυνθέτη Naushad. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, άρχισε να φέρνει νεαρές στάρλετ στο σπίτι και να ερωτοτροπεί μαζί τους στην συζυγική κρεβατοκάμαρα, κάτω από το βλέμμα της γυναίκας του! Αν και η κατά 17 χρόνια μικρότερη αδελφή της Μαντουμπάλα, η Madhur Bhushan, όλα αυτά σε συνέντευξή της τα διαψεύδει. Η ζωή της Μαντουμπάλα έγινε ξαφνικά κόλαση!  Μέχρι που ο άντρας της, χωρίς να της δώσει διαζύγιο, την παρέδωσε στον πατέρα της, με τη δικαιολογία ότι λόγω της καριέρας του δεν μπορούσε να τη φροντίζει! Και την επισκεπτόταν τυπικά, σαν ένας ξένος, μια φορά στους δυο-τρεις μήνες. Εκείνη μόλις τον έβλεπε έβαζε τα κλάματα, γιατί τον ήθελε συνέχεια δίπλα της, κι εκείνος αρνιόταν! Κάποια στιγμή χρειάστηκε να νοσηλευτεί και σε νοσοκομείο. Πήγε και την επισκέφτηκε και η παλιά της αγάπη, ο Ντιλίπ Κουμάρ, και της υποσχέθηκε, ότι όταν θα γινόταν καλά, θα ξαναέκαναν μαζί μια ταινία. Πράγμα που δεν έγινε ποτέ!

Η Μαντουμπάλα έσφιξε και πάλι τα δόντια, και κάνοντας κουράγιο, ξαναμπήκε στα κινηματογραφικά πλατό, γυρίζοντας μέχρι το 1968 περίπου δέκα, οι περισσότερες αρκετά επιτυχημένες, ταινίες. Από τις καλύτερες, και πιο ποιητικές αυτής της περιόδου, θεωρείται η “Barssat Ki Raat”(1960 – https://www.youtube.com/watch?v=Hw3Cy3wVg0I). Επίσης, σε δύο από αυτές, το “Jhumroo”(1961), και το “Half Ticket”(1962), έπαιξε με το σύζυγό της. Όμως, τα γυρίσματα της τελευταίας της ταινίας (της εβδομηκοστής) που είχε τίτλο “Jwala” (https://www.youtube.com/watch?v=sYAqjnUELfg), και συμπρωταγωνιστούσε με τον σύζυγο της Ναργκίς, τον επίσης διάσημο ηθοποιό Sunil Dutt, τα άφησε στη μέση. Η ταινία ολοκληρώθηκε μετά το θάνατό της, και έκανε πρεμιέρα  το 1971.

Όσο για τη Μαντουμπάλα, κλείστηκε στο σπίτι της, και έλιωνε καθημερινά στο κρεββάτι του πόνου της, κάνοντας συνεχώς αιμοπτύσεις, και χάνοντας ταυτόχρονα αίμα  από τη μύτη, καθώς οι πνεύμονές της είχαν πλέον καταστραφεί από την ανεπάρκεια. Έβηχε  μέχρι εξαντλήσεως! Και αναγκαστικά έπαιρνε οξυγόνο από φιάλες για 4-5 ώρες, κάθε μέρα. Επίσης, σχεδόν καθημερινά, την επισκεπτόταν γιατρός στο σπίτι και της έκανε μεταγγίσεις αίματος. Όλη αυτή η τραγική κατάσταση της υγείας της, την έκανε να κλαίει συνεχώς απογοητευμένη, και να φωνάζει μέσα σε λυγμούς: “Θέλω να ζήσω! Δεν θέλω να πεθάνω! Ας βρουν οι γιατροί μια θεραπεία!…”  Από το πλευρό της και το προσκεφάλι της δεν έλειψε ούτε μια μέρα η αδελφή της Zahida, που την φρόντιζε και την περιποιόταν προσεχτικά. Όμως, σιγά-σιγά η Μαντουμπάλα αποστεώθηκε και έγινε σκιά του εαυτού της! Μέχρι που έκλεισε οριστικά τα πανέμορφα, εκφραστικά της μάτια, στις 23 Φεβρουαρίου 1969, έχοντας κλείσει μόλις πριν λίγες μέρες τα 36 της χρόνια. Στην κηδεία της, στο μουσουλμανικό νεκροταφείο της Βομβάης, ο σύζυγός της έδωσε τυπικά το παρών, σηκώνοντας στους ώμους του το καλυμμένο με την ημισέληνο φέρετρό της. Και ο απαρηγόρητος πατέρας της, έριξε μέσα στον τάφο της  και το προσωπικό της ημερολόγιο, με όλα της τα μυστικά, θάβοντάς το μαζί της. Ο πρώην αγαπημένος της Dilip Kumar, ο οποίος από το 1966 είχε παντρευτεί τη νεαρή και πανέμορφη ηθοποιό Saira Banu, δεν παραβρέθηκε στην τελετή, αλλά πλήρωσε όλα τα έξοδα που απαιτήθηκαν στο κοιμητήριο. Επίσης, για τρεις ημέρες έστελνε φαγητά, όπως απαιτούσε το έθιμο, από το σπίτι του στο δικό της.

Αριστερά: Ο Kishore Kumar σηκώνει το φέρετρο της Madhubala. Δεξιά: O Prithviraj Kapoor στον τάφο της Madhubala.

Από την ημέρα της ταφής της, ένα κόκκινο τριαντάφυλλο βρισκόταν πάντα ακουμπισμένο επάνω στον μαρμαρένιο τάφο της. Το άφηνε ένας νέος άντρας, παλιό της γειτονόπουλο και συμμαθητής από τα παιδικά χρόνια, που την είχε αγαπήσει βαθιά και δεν της το είχε εξομολογηθεί ποτέ! Ίσως να ήταν και ο μόνος άντρας που την αγάπησε πραγματικά! Γιατί όπως δήλωσε σε μια συνέντευξη η αδελφή της Zahida: ” Η Μαντουμπάλα όσους άντρες αγάπησε στη ζωή της δεν έγιναν ποτέ δικοί της. Κι εκείνοι που έγιναν, πάλι δεν ήταν ποτέ δικοί της!…”  Εκείνος που δεν έπαψε να επισκέπτεται, σχεδόν καθημερινά τον τάφο της, ήταν ο πατέρας της. Και έξι χρόνια μετά,  το 1975, με ραγισμένη από τον πόνο καρδιά, πέθανε κι αυτός από έμφραγμα.

Όμως,κάποιοι, ούτε μέσα στον τάφο της δεν άφησαν τη Μαντουμπάλα να αναπαύεται ειρηνικά! Στις 11 Φεβρουαρίου 2010 έγινε μεγάλος σάλος στα ΜΜΕ της Ινδίας, καθώς ανακοινώθηκε ότι ορισμένοι βάνδαλοι που ανήκαν στην ισλαμική  αίρεση των wahhabi (οι οποίοι, μεταξύ άλλων, δεν δέχονται τους πολυτελείς τάφους και τα μαυσωλεία), βεβήλωσαν το τάφο της, καθώς και τους τάφους άλλων καλλιτεχνών που ήταν θαμμένοι εκεί. Έσπασαν τα μάρμαρα, τους άνοιξαν και σκόρπισαν τα κόκαλα στο χώμα! Ευτυχώς, όλα διορθώθηκαν σύντομα, και οι τάφοι αποκαταστάθηκαν στην αρχικοί τους μορφή.( https://timesofindia.indiatimes.com/city/mumbai/Rafi-Madhubala-dont-rest-in-peace-here/articleshow/5558345.cms)

Το 1996 κυκλοφόρησε στην Ινδία από τις εκδόσεις “Magna Books” η πρώτη βιογραφία της Μαντουμπάλα, με τίτλο “Thε Mystery and Mystique of Madhubala”, γραμμένη από τον Mohan Deep. Έκτοτε, ακολούθησαν πολλές ακόμα άλλες.

Το κέρινο ομοίωμά της Madhubala

Στις 18 Μαΐου 2008, σε μια επίσημη τελετή, παρουσία πολλών βετεράνων και νέων ηθοποιών, τα ινδικά ταχυδρομεία παρουσίασαν το νέο τους γραμματόσημο, που ήταν αφιερωμένο στη Μαντουμπάλα. Και από τις 10 Αυγούστου 2017 το κέρινο ομοίωμά της, ντυμένη ως Ανάρκαλι, από το μνημειώδη ρόλο που ερμήνευσε στο “Mughal-e-Azam”, στολίζει το παράρτημα του μουσείου Madame Tussauds στο Νέο Δελχί.

Σχεδόν όλες αυτές τις ιστορίες, το 1998 τις συμπεριέλαβα στο βιβλίο που έγραψα μαζί με την Ελένη Αμπατζή, και έχει τίτλο: “Ινδοπρεπών αποκάλυψη“, που παρουσιάζει τις διαχρονικές σχέσεις Ινδίας και Ελλάδας μέσα στο πέρασμα των αιώνων. Όταν δωρίσαμε αυτό το βιβλίο στον ηθοποιό Sunil Dutt, τον τελευταίο συμπρωταγωνιστή της Μαντουμπάλα, που είχε έρθει στην Αθήνα το 2004, ως υπουργός Αθλητισμού της Ινδίας πλέον, επ΄ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων, το χαρακτήρισε ως “θησαυρό” για τον ινδικό κινηματογράφο. Και αρκετά πρόσφατα, που πλέον το βιβλίο το βρίσκει κανείς και στο διαδίκτυο, σε pdf, μεταφρασμένο και στην αγγλική γλώσσα, το ανακάλυψαν και οι φίλοι μας οι Ινδοί. Και εκεί διάβασαν για την διαχρονική σχέση των Ελλήνων, από το 1959 μέχρι σήμερα, με την πανέμορφη Μαντουμπάλα. Σχεδόν αμέσως, στις 14 Φεβρουαρίου 2019, ημέρα της 86ης επετείου από τη γέννηση της Μαντουμπάλα, αναρτήθηκαν πολλά διαδικτυακά άρθρα, με χαρακτηριστικούς τίτλους όπως αυτός:”This Greek song is dedicated to Madhubala and her ethereal beauty” (https://www.bengaldaily.com/this-greek-song-is-dedicated-to-madhubala-and-her-ethereal-beauty/ ), προβάλλοντας ταυτόχρονα βίντεο με το θρυλικό τραγούδι του Στέλιου Καζαντζίδη. Την ίδια ημέρα, το google δημοσίευσε αναμνηστική ετικέτα προς τιμή της Μαντουμπάλα (https://www.youtube.com/watch?v=VF1y_2zCO6s).

Από τα τέλη του 2019 το Bollywood προγραμματίζει μια κινηματογραφική ταινία ή μια τηλεοπτική σειρά  βασισμένη στη ζωή της Μαντουμπάλα. Η οικογένειά της, και ιδιαίτερα η μικρότερη αδελφή της η Madhur,  έχουν δώσει τη συγκατάθεσή τους, και ενώ αρχικά είχε επιλεγεί  για τον πρωταγωνιστικό ρόλο η Madhuri Dixit (διακεκριμένη ηθοποιός και “σωσίας” της Μαντουμπάλα), τελικά φαίνεται ότι επικρατέστερη είναι η εγγονή του Ράτζ Καπούρ, η Kareena Kapoor.
Έτσι η ζωή συνεχίζεται, και μέσα απ΄όλα αυτά τα αφιερώματα, το όνομα της Μαντουμπάλα διαιωνίζεται! (https://starsunfolded.com/madhubala/)