Nāsadīya Sūkta, Ṛg Veda X. 129 – Ο Ύμνος της Δημιουργίας
Μετάφραση και Σχόλια: Δημήτριος Βασιλειάδης
नासदासीन्नो सदासीत्तदानीं नासीद्रजो नो व्योमा परो यत् |
किमावरीवः कुह कस्य शर्मन्नम्भः किमासीद्गहनं गभीरम् ॥ १॥
Τότε δεν υπήρχε ούτε μη-ύπαρξη ούτε ύπαρξη,
δεν υπήρχε αέρας, ούτε ο ουρανός που βρίσκεται πέρα από αυτόν.
Τι τον σκέπαζε και πώς; Και τι τον προστάτευε;
Υπήρχε εκεί η απύθμενος άβυσσος των υδάτων;
1.
न मृत्युरासीदमृतं न तर्हि न रात्र्या अह्न आसीत्प्रकेतः |
आनीदवातं स्वधया तदेकं तस्माद्धान्यन्न परः किञ्चनास ॥२॥
Τότε δεν υπήρχε θάνατος ούτε αθανασία,
δεν υπήρχε κανένα σημάδι διαχωρισμού της μέρας και της νύχτας.
Εκείνο το Ένα, ανέπνεε γαλήνια, χωρίς αέρα από την ίδια του τη φύση,
τίποτα άλλο δεν υπήρχε πέρα από αυτό.
2.
तम आसीत्तमसा गूहळमग्रे प्रकेतं सलिलं सर्वाऽइदम् |
तुच्छ्येनाभ्वपिहितं यदासीत्तपसस्तन्महिनाजायतैकम् ॥३॥
Το σκότος στην αρχή σκεπαζόταν από σκοτάδι,
το όλο ήταν αδιαχώριστο και ρευστό.
Ό,τι υπήρχε ήταν κενό και χωρίς μορφή,
τότε με τη μεγάλη δύναμη της θερμότητας γεννήθηκε εκείνο το Μοναδικό.
3.
कामस्तदग्रे समवर्तताधि मनसो रेतः प्रथमं यदासीत् |
सतो बन्धुमसति निरविन्दन्हृदि प्रतीष्या कवयो मनीषा ॥४॥
Η επιθυμία ανάβλυσε στην αρχή μέσα του,
η επιθυμία, ο αρχικός σπόρος του νου.
Οι άγιοι που έψαξαν μέσα στις καρδιές τους,
σκέφθηκαν ότι ανακάλυψαν τη σχέση της ύπαρξης με την μη-ύπαρξη.
4.
तिरश्चीनो विततो रश्मिरेषामधः स्विदासीदुपरि स्विदासीत् |
रेतोधा आसन्महिमान आसन्त्स्वधा अवस्तात्प्रयतिः परस्तात् ॥५॥
Η ακτινοβολία τους σκόρπισε φως κατά μήκος του σκότους,
αλλά ήταν το Ένα επάνω ή ήταν κάτω;
Υπήρχε δημιουργική ισχύς εκεί και δύναμη γονιμότητας,
κάτω υπήρχε ενέργεια και επάνω ώθηση.
5.
को अद्धा वेद क इह प्र वोचत्कुत आजाता कुत इयं विसृष्टिः |
अर्वाग्देवा अस्य विसर्जनेनाथा को वेद यत आबभूव ॥६॥
Ποιος ξέρει αληθινά και ποιος μπορεί εδώ να μιλήσει γι’ αυτό;
Πότε γεννήθηκε αυτό και από πού προέρχεται αυτή η δημιουργία;
Οι θεοί ήρθαν μετά από τη δημιουργία του κόσμου.
Ποιος επομένως μπορεί να ξέρει από πού προήρθε αρχικά στην ύπαρξη;
6.
इयं विसृष्टिर्यत आबभूव यदि वा दधे यदि वा न |
यो अस्याध्यक्षः परमे व्योमन्त्सो अङ्ग वेद यदि वा न वेद ॥७॥
Αυτός, η πρώτη αρχή της δημιουργίας, άραγε
σχημάτισε όλο αυτό ή δεν το σχημάτισε;
Αυτός, που το βλέμμα του ελέγχει όλο τον κόσμο στον ύψιστο ουρανό,
σίγουρα θα ξέρει, ή ίσως να μην ξέρει.
7.
Σχόλια
Η Nāsadīya Sūkta ή Ύμνος της Δημιουργίας αποτελεί την πιο εκλεπτυσμένη έκφραση της μεταφυσικής ανησυχίας των βεδικών οραματιστών (Ṛṣi). Η παράδοση θεωρεί συντάκτη της τον Ṛṣi Parameṣṭhi Prajāpati, που αποτελεί μια συμβολική προσωποποίηση της συλλογικής διάνοιας μάλλον παρά κάποια ιστορική προσωπικότητα. Ο Prajāpati στην υπερβατική του μορφή αντιπροσωπεύει την απόλυτη αλήθεια που στέκεται πέρα από τον δυϊσμό των αντιθέτων όπως αυτή περιγράφεται στους δυο πρώτους στίχους (mantra) του ύμνου. Ο ίδιος είναι ο πατέρας και η μητέρα του κόσμου, η ιδεατή και η υλική αιτία της δημιουργίας, και σαν τέτοιος έχει δικαιολογημένα χαρακτηρισθεί ως στιχουργός αυτού του εξαίσιου κοσμογονικού ύμνου.
Ο Ύμνος της Δημιουργίας περιλαμβάνει πλήθος φιλοσοφικών εννοιών και τεχνικών όρων που υιοθετήθηκαν και επεξεργάσθηκαν περαιτέρω στις μεταγενέστερες σχολές της συστηματοποιημένης ινδικής φιλοσοφίας. Η αποκορύφωση της βεδικής κοσμολογίας βρίσκεται στην υπέρβαση της υπάρξεως και της μη-υπάρξεως. Η ύπαρξη (sat) αντιπροσωπεύει τον κόσμο των φαινομένων και αντικειμένων, τα ονόματα και τις μορφές που εναλλάσσονται στον χρόνο και τον χώρο. Η μη-ύπαρξη (asat) αποτελεί την καθαρή συνειδητότητα που υπερβαίνει τον νου και μαζί μ’ αυτόν όλες τις έννοιες συμπεριλαμβανομένης και αυτής της υπάρξεως που στον σχετικό χώρο ο νους αυθαίρετα την αυτοπροσδιορίζει και τη συνειδητοποιεί στα αντικείμενά του.
Ο πρώτος στίχος του Ύμνου της Δημιουργίας δηλώνει ότι στην αρχή η ύπαρξη και η μη-ύπαρξη δεν υπήρχαν, αλλά σε άλλο ύμνο της Ṛgveda (Χ. 5.7) ακούμε ότι η ύπαρξη και η μη-ύπαρξη υπήρχαν μαζί ταυτόχρονα στον ύψιστο ουρανό από όπου η κοσμική μητέρα, Aditi, και ο γιος της, Dakṣa, γεννήθηκαν. Η αντίφαση μεταξύ της μη-ύπαρξης της ύπαρξης και της ύπαρξης της μη-ύπαρξης είναι μόνο λεκτική καθώς μεταφέρει το ίδιο υπερβατικό μήνυμα που μπορεί να κατανοήσει μόνο ο σοφός άγιος στο βάθος της καρδιάς του.
Τελικά, το υπερβατικό Ένα θα πρέπει να πάρει μορφή για χάρη της δημιουργίας. Η σύλληψη λαμβάνει μέρος στο βαθύ σκοτάδι των απύθμενων υδάτων με την θερμότητα (tapas) που παράγει η δύναμη του πνεύματος και έτσι αποκαλύπτεται η δημιουργία. Ένα τμήμα του ασύλληπτου άπειρου περιορίζεται και λαμβάνει μορφή. Πρώτη αναδύεται η επιθυμία (kāma), που αποτελεί τον σπόρο και τη βάση του νου. Με τον νου οι οραματιστές συνειδητοποιούν τη διασύνδεση του κόσμου (ύπαρξης) και του πνεύματος (μη-ύπαρξης). Ο πατέρας ουρανός, που αντιπροσωπεύει την πνευματική ώθηση, και η μητέρα γη, που αντιπροσωπεύει την κοσμική ενέργεια, διαχωρίζονται. Το πρώτο στοιχείο λαμβάνει την πάνω θέση, το δεύτερο την κάτω. Ο βεδικός ποιητής δηλώνει την αδυναμία του εκφραζόμενου λόγου να μεταφέρει την αλήθεια. Η κατανόηση της δημιουργίας παραμένει ένα μυστήριο που κανείς, συμπεριλαμβανομένων και των θεών, δεν μπορεί να το γνωρίσει ή να το κηρύξει. Μόνο ο υπέρτατος Θεός θα μπορούσε να το ξέρει, αλλά και αυτός αμφισβητείτε καθώς μπορεί να μην ξέρει.
Η αμφισβήτηση της παντοδυναμίας και της παντογνωσίας του Υπέρτατου Θεού στην τελευταία στροφή του ύμνου σηματοδοτεί την απελευθέρωση του βεδικού ποιητή από την απόλυτη θρησκευτική πίστη και τη στροφή του προς τον φιλοσοφικό στοχασμό κάτι που θα αναδειχθεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό στα κείμενα των Ουπανισάδ.
Φωτογραφία άρθρου: “Δημιουργία” της Alice Boner, Bharat Kala Bhawan Museum, BHU, Varanasi
