ΣΑΡΑΣΟΥΑΤΙ – Η ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ

Μαίρη Δεβολή (Σουάμι Γκιανμούντρα)

Το ΟΜ δονείται μέσα από την μουσική και το ρυθμό του σύμπαντος στις χορδές της Veenas από τα αιθέρια χέρια της όμορφης Σαρασουάτι, της θεάς της μάθησης. Μέσα από τις δονήσεις του Πράναβα γεννήθηκε το σύμπαν από τον προ γεννήτορα τον Μπράμα και τη σύντροφό του Σαρασουάτι.

Σύμφωνα με την Matsya purana, η θεά Σαρασουάτι γεννήθηκε μέσα από το σώμα του Μπράμα ως η έννοια της θηλυκής ενέργειας. Υπάρχουν και άλλες αναφορές σχετικές με την γέννηση της Σαρασουάτι, από το μυαλό του Μπράμα. Για το λόγο αυτό είναι γνωστή με το όνομα Manas kanya, δηλαδή το παιδί του νου.

Στα ιερά βιβλία των βραχμάνων, η Σαρασουάτι παίζει διπλό ρόλο, ως σύζυγος αλλά και κόρη του δημιουργού του σύμπαντος. Ωστόσο, πάνω απ’ όλα είναι η ανυπέρβλητη γοητευτική μούσα του.

Η θεά Σαρασουάτι είναι επίσης η μητέρα που γέννησε τις τέσσερεις (4) Βέδες. Μέσα στις Βέδες αναφέρεται και ως η θεά των ποταμών. Οι αφοσιωμένοι Aryans λάτρευαν και τιμούσαν τη θεά Σαρασουάτι για την αγνότητα και για την γονιμότητά της.

Στο μεγάλο έπος της Μαχαμπαράτα, ο σοφός Utathya καταράστηκε τον θεό των υδάτων Βαρούνα, διότι έκλεψε τη γυναίκα του, με αποτέλεσμα όλοι οι ποταμοί να στερέψουν. μεταξύ αυτών και ο μυθικός ποταμός Σαρασουάτι. Τότε οι αφοσιωμένοι άρχισαν τις προσευχές και τις τελετουργίες προς την θεά Σαρασουάτι, και εκείνη επανέφερε τα νερά στις κοίτες των ποταμών.

Στις Βέδες, η θεά Σαρασουάτι αναφέρεται και ως Vaag, που σημαίνει «λόγος» ή «ρευστότητα», και ως θεά του λόγου λατρευόταν από σοφούς και ρίσις, διότι διά μέσου του λόγου, ο οποίος είναι δύναμη, εκδηλώνεται η Γνώση.

Στους μύθους για τη δημιουργία του κόσμου, αυτή ήταν το όργανο της δημιουργίας, αυτή είναι Saras, που σημαίνει «αυτή που ρέει» και συμβολίζει την αέναη ροή και την ένωση της δύναμης και της διάνοιας, δηλαδή τη ρευστότητα του λόγου και της σκέψης.

Η θεά Σαρασουάτι προστατεύει τις τέχνες, τη μουσική, το χορό και το λόγο, είναι δηλαδή Vaag, με άλλα λόγια «λόγος» και ο λόγος περικλείει όλη τη γνώση.

Στους μύθους είναι αυτή που εφηύρε την ιερή γραφή των βραχμάνων, την Devanagari, τη «γραφή των θεών». Είναι επίσης Vidya, γνώση διά μέσου της μάθησης, και προς τιμή της οι σχολές στην Ινδία ονομάζονται Vidyalaya, δηλαδή «εκεί που διδάσκεται η γνώση».

Η θεά Σαρασουάτι λατρεύεται και τιμάται από ποιητές, ακαδημαϊκούς, σανυάσιν, και χορευτές, για τη σοφία της. Ημέρα του εορτασμού της είναι το Basant panchami – το φεστιβάλ της άνοιξης.

Η θεά Σαρασουάτι απεικονίζεται σαν μια όμορφη, χαριτωμένη και ευγενική κυρία, άλλοτε φορώντας κίτρινα ρούχα –χρώμα της μάθησης– και άλλοτε λευκά.

Όχημά της είναι το παγόνι, που συμβολίζει το εγώ, και το οποίο πρέπει να έχουμε υπό έλεγχο. Άλλες φορές, όμως, έχει ως όχημα το λευκό κύκνο, ο οποίος συμβολίζει την αληθινή γνώση, που προέρχεται από την εμπειρία της ζωής.

Στις απεικονίσεις της ως απόκοσμης κυρίας στα λευκά κρατά τη Veena και ονομάζεται Σουμπάντρα, που συμβολίζει την αγνότητα της αληθινής γνώσης. Στο ένα χέρι κρατά μάλα, που δίνει έμφαση στη σπουδαιότητα της προσευχής, και στο άλλο κρατά πάπυρο, που υποδηλώνει ότι η μάθηση είναι η τροφή του ανθρωπίνου γένους. Στο κεφάλι της υπάρχει το μισοφέγγαρο, που συμβολίζει την ουσία της ζωής, το νερό.

Σε πολλούς ναούς του Κυρίου Βίσνου και του Κυρίου Γκανέσα θα βρούμε αγάλματα της θεάς Σαρασουάτι. Αυτό συμβαίνει διότι όλοι τους έχουν σχέση με τη γνώση.

Η πιο ενδιαφέρουσα απεικόνιση της θεάς είναι στο Halebid, Karnaka, όπου τη βλέπουμε ως Nritta Saraswati (αυτή που χορεύει).

Η θεά Σαρασουάτι, σε αυτούς που την τιμούν με την προσπάθεια τους στις τέχνες του λόγου και του σώματος, προσφέρει απλόχερα την αγάπη της και την εύνοιά της.