ΑΡΘΡΑ

Ο ρόλος της ηθικής στη διατροφή και στην υγεία μας

Δεν θα πρέπει κανείς να σκοτώνει κάποιο ζωντανό πλάσμα, ούτε να γίνεται η αιτία για να σκοτωθεί, ούτε να υποκινεί κάποιον άλλον να το σκοτώσει.

Βούδας, Nalaka Sutta, Sutta Nipata III:11(26-27)

Του καρδιολόγου γιατρού Γιώργου Χαριτάκη*

Στη διατροφή μας αυτό που συχνά αγνοούμε, και είναι ίσως το πιο σημαντικό, είναι  το ηθικό της σκέλος. Δεν μπορείς να σφάζεις ένα ζώο, με τον τρόπο που σφάζεται για να το φας, το θεωρώ βάρβαρο. Μπορούμε να το προεκτείνουμε και να συζητήσουμε για τις μέγα-κτηνοτροφίες και πτηνοτροφίες, που είναι πια οι πλέον διαδεδομένες, και έχουν καταστρέψει τα ζώα και τη ζωή τους και έχουν γίνει μηχανές παραγωγής θρεπτικών υλικών. Οπότε, είναι πολύ σημαντικό να σταματήσουμε αυτήν τη μαζική κατανάλωση γιατί προκαλεί τη μαζική ζήτηση που φέρνει τεράστια κέρδη. Και για να αντέξουν τα ζώα στις μέγα κτηνοτροφίες, για να μην μεταδίδουν νοσήματα, επειδή δεν μετακινούνται, τους δίνουν συνθετικές τροφές, αντιβιώσεις, ορμόνες. Και ζήσαμε το μεγάλο δράμα, των τρελών αγελάδων, το οποίο έσβησε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα για να μην διαταράξει την ισορροπία της κοινωνίας, αλλά ήταν μια απόδειξη ότι αυτός ο τρόπος διατροφής και διαβίωσης των ζώων είναι τελείως απαράδεκτος. Βεβαίως, στην Ελλάδα, δεν είχε μεγάλο αντίκτυπο γιατί τα πρόβατα και τα κατσίκια γυρίζουν ελεύθερα. Αλλά δεν θα μπορούσα ποτέ το κατσικάκι που έχουμε το Πάσχα και παίζουμε, σε λίγο να το δούμε στη σούβλα. Οπότε για ηθικούς λόγους, δεν θα ήθελα ποτέ να στραφώ πάλι στην κρεοφαγία, όπως ήμουν πριν 40 χρόνια.

Ως προς την ασφάλεια της φυτοφαγικής διατροφής τώρα. Καταρχάς, είναι ασφαλής η διατροφή με κρέας; Όχι είναι επιβλαβής, είναι τοξική, δημιουργεί τεράστια προβλήματα. Υπάρχουν πάρα πολλές μελέτες που δείχνουν ότι η αυστηρά χορτοφαγική διατροφή είναι πολύ πιο υγιεινή και φέρνει στον άνθρωπο σωματική ισορροπία, του δίνει όλα τα θρεπτικά συστατικά. Δεν πρέπει όμως να είναι τυχαία, πρέπει να ακολουθούμε τις εποχές και να προτιμούμε προϊόντα βιολογικά, που δεν έχουν χημικά πρόσθετα, τα οποία και επικίνδυνα μπορεί να είναι και αλλοιώνουν τις ιδιότητες. Και ευτυχώς, υπάρχουν οργανισμοί πιστοποίησης των βιολογικών προϊόντων, υπάρχουν βιολογικές λαϊκές σε όλη την Αθήνα και πλέον φέρνουν και τα σουπερμάρκετ βιολογικά. Συνεπώς, μπορούμε να βρούμε πάρα πολύ εύκολα, πολύ καλά βιολογικά προϊόντα. Αυτό που μου λένε πολλές φορές ασθενείς μου είναι πως είναι πιο ακριβά. Αυτοί που μου το λένε και καπνίζουν συνήθως, άρα έχουν ένα έξοδο παραπάνω και έχουν πάρει αυτοκίνητα αρκετά μεγάλα, το οποίο δείχνει ότι θα είχαν τη δυνατότητα να πάρουν βιολογικά. Και εν πάση περιπτώσει, καλύτερα να δώσετε τα χρήματα σας σε βιολογικά προϊόντα παρά στον ιατρό.

Η φυσιολογία του ανθρώπου δείχνει ότι ο άνθρωπος είναι σαν ζώο χορτοφάγος, και συγκεκριμένα φρούτο-καρποφάγος, δεν είναι σαρκοφάγος, καθώς ούτε το έντερό του, ούτε τα δόντια του είναι για να τρώει σάρκες. Συνεπώς, το επιχείρημα ότι είναι απαραίτητο το κρέας και ότι έχει τις πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, έχει καταρριφθεί. Αντίθετα, όπως λέει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) πρέπει να τρώμε τόσες πρωτεΐνες όσο είναι το βάρος μας (0,8gr επί το βάρος μας). Ένας άνθρωπος που είναι εκατό κιλά πρέπει να πάρει 80gr πρωτεΐνης την ημέρα και παίρνει 250gr, γιατί παίρνει το γιαούρτι του, παίρνει το γάλα του, παίρνει το κρέας του. Η παραπάνω πρωτεΐνες δημιουργούν προβλήματα στον οργανισμό, σε νεφρικό επίπεδο, σε επίπεδο οστεοπόρωσης και επιταχύνουν την αρτηριοσκλήρυνση, ανεξάρτητα από την χοληστερίνη και τα λιπίδια που περιέχουν οι τροφές. Υπάρχει ένα μικρό κενό στους αυστηρά χορτοφάγους, η Β12, η οποία δεν υπάρχει σε φυτικές τροφές. Ωστόσο, οι μελέτες έχουν δείξει ότι περίπου το 40% των αυστηρώς χορτοφάγων και αυτό πιθανώς οφείλεται στο ότι παράγεται από τα μικρόβια του εντέρου. Στους άλλους που έχουν έλλειψη συστήνω να πάρουν κάποιο συμπλήρωμα. Η Β12 είναι μια υδατοδιαλυτή βιταμίνη, και δεν κάνει αποθέματα σε αντίθεση με τις λιποδιαλυτές που κάνουν. Άρα, δεν κινδυνεύουμε ούτε από υπερδοσολογία και μπορεί κάποιος να παίρνει βιταμίνη Β12 χωρίς φόβο.

Επίσης, κάποιος μπορεί να καλύψει 100% τις ανάγκες του από φυτικά αντικαταστατά που είναι εμπλουτισμένα με Β12, π.χ. γάλα, τυρί, και γιαούρτι. Αν τα καταναλώνει σε συχνή βάση θα είναι καλυμμένος. Κάποιος όμως που καταναλώνει μόνο φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ξηρούς καρπούς θα πρέπει να πάρει συμπλήρωμα. Η φυτική διατροφή είναι πολύ πιο ισορροπημένη διατροφή και βοηθάει τον οργανισμό να λειτουργεί πολύ καλύτερα. Συγκεκριμένα στα θέματα του εντέρου φαίνεται ότι μια χορτοφαγική διατροφή έχει πολύ μικρότερες πιθανότητες για κακοήθειες στο έντερο και στο κυκλοφοριακό σύστημα και στα θέματα της ευεξίας.

Η υγεία, είναι ένα συνολικό επίτευγμα, έχει σημασία τι θα φάω αλλά έχει σημασία και τι θα βάλω σαν συναίσθημα και σαν δραστηριότητα.  Δεν μπορώ να ζω σε μια κοινωνία που να με κρίνει συνέχεια, να με βαθμολογεί συνέπεια, να με απορρίπτει και να έχω την αγωνία να προσπαθώ να γίνω αποδεκτός και αρεστός. Πρέπει να βγω από αυτή την λογική και να μπω σε μια λογική ειρηνικής συνύπαρξης με το περιβάλλον, με τους ανθρώπους, να καταλάβω τα συναισθήματα μου και να πλησιάσω τους ανθρώπους με τις καλύτερες διαθέσεις.

Η ενσυναίσθηση που έχει αρχίσει και μεγαλώνει μέσα μας, μας κάνει να σκεφτόμαστε την άλλη ύπαρξη που βασανίζεται. Τώρα αν το μεγάλο άνοιγμα στην ψυχή του ανθρώπου είναι αυτό που κάνει καλό στην υγεία του ή το κάνει η διατροφή, δεν θα το μάθουμε ποτέ αλλά δεν μας ενδιαφέρει κιόλας. Για θυμηθείτε, πρακτικές που έγιναν από την ΕΟΚ τότε, μας έδιδε χρήματα να πάρουμε φυτοφάρμακα και λιπάσματα για να αυξήσουμε την παραγωγή μας. Και μετά από αυτό μας έδεινε χρήματα για να την θάψουμε για να μην πέσει η τιμή των προιόντων και γύρω οι άνθρωποι πεθαίνανε από την πείνα. Αντίστοιχα, στην Ευρώπη σκοτώνουν τις αγελάδες που παράγουν πολύ γάλα για να μην πέσει η τιμή του. Και παίρνει επιδότηση αυτός που θανατώνει την αγελάδα. Υπήρξε εποχή που οι επίσημες αρχές έδωσαν σαν σύσταση στην Αφρική να σταματήσει ο θηλασμός και έστειλαν συνθετικά γάλατα, και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αυξηθεί πάρα πολύ η βρεφική θνησιμότητα. Δεν μπορείς να πας εναντίον σε όλους τους κανόνες της φύσης, θα πρέπει να εναρμονιστείς, δεν είναι όλα οικονομική απόδοση και συμφέρον.

Στην Ιταλία, ένας πολύ μεγάλος ογκολόγος, ο Umberto Veronesi, ο οποίος έγινε και υπουργός υγείας της Ιταλίας, έγραψε πριν πεθάνει ένα βιβλίο “Ο καρκίνος προλαμβάνεται στο τραπέζι” και μιλάει για φυτοφαγική διατροφή. Νομίζω, ότι ενσωματώνοντας την φυτογαφική διατροφή και με μια θετικότερη στάση ζωής πλησιάζουμε στη σωστή αντιμετώπιση της υγείας και της αρρώστιας.

Οι άνθρωπο μπορούν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, από τη βρεφική ηλικία, με μια αποκλειστικά φυτική διατροφή. Τα παιδιά να μπουν σιγά σιγά μετά από τον απογαλακτισμό τους σε μια φυτοφαγική διατροφή. Όλες οι μελέτες δείχνουν ότι είναι απόλυτα ασφαλής. Βεβαίως και αυτό προϋποθέτει την ενασχόληση της οικογένειας και κυρίως της μητέρας, με την διατροφή του παιδιού.

Κλείνοντας θα ήθελα να πω μονολεκτικά: “Don’t worry be happy”! Πρέπει να πάρει κάθε άνθρωπος τη χαρά της ζωής, να φτιάξει τις σχέσεις του. Όλοι ψάχνουμε για μια αγκαλιά και δεν θα πρέπει να το υποτιμήσουμε αυτό. Συνεπώς, δύο είναι τα σημαντικά στοιχεία, συναίσθημα και σωστός τρόπος ζωής, σωστός ύπνος, σωστή άσκηση, σωστή διατροφή. Αυτό που θα μπορούσε να γίνει για να το ενσωματώσει ο κόσμος και να αντιληφθεί στην πράξη αυτά τα πράγματα είναι να γίνουν κατασκηνώσεις από το Υπουργείο, από οργανισμούς, από φορείς, από οργανώσεις, που στην Ελλάδα έχουμε πολύ καλές, όπου θα πηγαίνουν οικογένειες και θα έβλεπαν στην πράξη αυτά τα πράγματα, να μάθαιναν να τα κάνουν. Θα ήταν καλό και για αναπτυξιακούς λόγους, να αρχίσουν να γίνονται αυτές οι μονάδες ώστε να μπορέσει ο άνθρωπος να αγγίξει όλα αυτά τα αγαθά.


Γιώργος Χαριτάκης είναι καρδιολόγος γιατρός και συνδυάζει εδώ και πολλά χρόνια την ιατρική επιστήμη με τον διαλογισμό, την φυσική άσκηση, και την φυτοφαγική διατροφή. Μελέτες του έχουν δημοσιευτεί σε παγκόσμια ιατρικά συνέδρια συμβάλλοντας στη βαθύτερη κατανόηση και αποδοχή της ολιστικής θεραπείας του ανθρώπου από την ιατρική κοινότητα και την κοινωνία.

Μέιλ επικοινωνίας: gcharitakis@aegean.gr