Παρουσίαση του βιβλίου «Ανολοκλήρωτα Απομνημονεύματα» του Σέικχ Μουτζιμπούρ Ρόχομαν

Η ελληνική μετάφραση των Ανολοκλήρωτων Απομνημονευμάτων του Σέικχ Μουτζιμπούρ Ρόχομαν παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της ειδικής εκδήλωσης που διοργανώθηκε στις 16 Μαρτίου 2022 στην Αθήνα με την ευκαιρία του εορτασμού των 50 χρόνων Ελληνο-Μπαγκλαντεσιανών διπλωματικών σχέσεων.  

Ομιλία του καθ. Δημήτριου Βασιλειάδη

Your Excellency State Minister of Culture Mr. K.M. Khalid,
Αξιότιμη Γενική Γραμματέα Συγχρόνου Πολιτισμού κα. Ελένη Δουνδουλάκη
Your Excellency Ambassador of Bangladesh Mr. Ashud Ahmed,
Excellencies and honorable guests,
Αξιότιμοι προσκεκλημένοι,

Πριν αναφερθώ στην ελληνική μετάφραση του βιβλίου που παρουσιάζουμε σήμερα με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων των Ελληνο-Μπαγκλαντεσιανών διπλωματικών σχέσεων, θα ήθελα να εκφράσω τις ευχαριστίες μου στον πρώην Πρέσβη του Μπαγκλαντές στην Αθήνα, κ. Jashim Uddin που μου εμπιστεύθηκε τη μετάφραση του έργου αυτού, καθώς και στον νυν Πρέσβη κ. Ashud Ahmed για τη δυνατότητα που μου έδωσε να συμμετάσχω στο Παγκόσμιο Συνέδριο για την Ειρήνη που διοργανώθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο από το Υπουργείο Εξωτερικών του Μπαγκλαντές  στην Ντάκα.

Εκεί είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ την κατοικία όπου δολοφονήθηκε ο Σέικχ Μουτζιμπούρ Ρόχομαν, το Πανεπιστήμιο της Ντάκα, το Μνημείο των μαρτύρων που σκοτώθηκαν στο κίνημα για τη γλώσσα, το Εθνικό Μουσείο καθώς και πολλές άλλες τοποθεσίες που αναφέρονται παραστατικά στο βιβλίο. Αλλά περισσότερο από όλα, είχα την ευκαιρία να δω από κοντά και να διαπιστώσω ο ίδιος τη μεγάλη αγάπη που θρέφει ο λαός του Μπαγκλαντές για τον Πατέρα του Έθνους του, καθώς και την υλοποίηση των θεμελιωδών αρχών για τις οποίες αγωνίστηκε στη ζωή του, δηλ. την Εθνική Ανεξαρτησία, τη Δημοκρατία, την  Ανεξιθρησκία και την Οικονομική ευημερία, αρχές που συνεχίζει επάξια να εφαρμόζει η κόρη του και σημερινή Πρωθυπουργός του Μπαγκλαντές, Σέιχ Χασίνα.

Όσον αφορά στο βιβλίο, πρόκειται για την έκδοση ενός μέρους του ημερολόγιου του Sheikh Mujibur Rahman το οποίο συνέγραψε κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη φυλακή ως πολιτικός κρατούμενος από το 1967 έως το 1969. Οι σημειώσεις  ξεκινούν από την παιδική του ηλικία και την καταγωγή της οικογένειας του κάνοντας μια εκτενή αναφορά στο ένδοξο παρελθόν της Βεγγάλης, καθώς και στο κίνημα για την Ανεξαρτησία από τον Βρετανικό ζυγό, το οποίο παρακολουθούσε με ιδιαίτερο θαυμασμό ο νεαρός τότε συγγραφέας. Συνεχίζει με τις αναμνήσεις του από τις ημέρες του ως φοιτητής στο Πανεπιστήμιο  της Καλκούτας και ως ακτιβιστής για την ίδρυση του ανεξάρτητου Πακιστάν και περιγράφει με έντονα χρώματα τις αιματηρές συγκρούσεις μεταξύ των Μουσουλμάνων και Ινδουιστών  που επακολούθησαν μετά την διχοτόμηση και συγκλόνισαν τη Βεγγάλη και την Ινδική Χερσόνησο. Αναφέρεται επίσης με πολλές λεπτομέρειες στον αγώνα που έκανε δίπλα στον πολιτικό του μέντορα Huseyn Shaheed Suhrawardy για το σταμάτημα των βιαιοτήτων και των προσφυγικών ροών, καθώς και στις συναντήσεις του με τον Μαχάτμα Γκάντι και τον Τζίνα και τον θαυμασμό που έθρεφε γι’ αυτούς. Περιγράφει με μεγάλη γλαφυρότητα τα ταξίδια του στα ισλαμικά μνημεία της Ινδίας και του Πακιστάν, καθώς και τις πολύ θετικές εντυπώσεις που αποκόμισε από το ταξίδι του στην Κίνα.

Τα απομνημονεύματά του καλύπτουν επίσης εκτενώς τον πολιτικό του αγώνα και τις διώξεις και φυλακίσεις που υπέστη ο ίδιος και ο λαός του από το καθεστώς του Δυτικού Πακιστάν κατά τις διεκδικήσεις τους για την οικονομική, πολιτική  και πολιτιστική αυτονομία του τότε Ανατολικού Πακιστάν, το οποίο το 1971 απέκτησε τελικά την ανεξαρτησία του και μετονομάστηκε σε Μπαγκλαντές.

Πρόκειται για την αυτοβιογραφία ενός ανθρώπου που έμελλε να γίνει ο βασικός πρωτεργάτης της ανεξαρτησίας του Μπαγκλαντές. Ο άμεσος, απλός αλλά και γεμάτος πίστη και δύναμη λόγος του,  μας μεταφέρει τις μεγάλες αβεβαιότητες καθώς και τις μεγάλες ελπίδες που κυριαρχούσαν στην εποχή του˙ ενώ μας εντυπωσιάζει το γεγονός ότι παρά τις κακουχίες και τους διωγμούς που υπέστη δεν τον διακατέχει το μίσος ή η επιθυμία για εκδίκηση προς κανέναν.

Το βιβλίο ονομάζεται «Ανολοκλήρωτα Απομνημονεύματα» επειδή  περιλαμβάνει μόνο εκείνο το μέρος των σημειωματάριών του που διασώθηκαν. Το τελευταίο σημειωματάριο τελειώνει με τα γεγονότα που σημάδεψαν τον αγώνα για τα δημοκρατικά δικαιώματα το 1955.   Ως από θαύμα οι δολοφόνοι του Σέικχ Μουτζιμπούρ Ρόχομαν δεν έδωσαν σημασία στα σημειωματάριά του και δεν τα κατέστρεψαν. Θα τα βρει η κόρη του Χασίνα πολλά χρόνια αργότερα, το 2004, και η ανακάλυψή τους θα αποτελέσει ένα ιστορικό γεγονός.  Οι σελίδες τους ήταν εύθραυστες και αποχρωματισμένες και  μεταγράφηκαν προσεκτικά και αργότερα μεταφράστηκαν από τα μπενγκάλι στα αγγλικά. Σήμερα το βιβλίο έχει μεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες του κόσμου συμπεριλαμβανομένων των Ούρντου στο Πακιστάν και  των Χίντι στην Ινδία. 

Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που είχα την τιμή να μεταφράσω τα « Ανολοκλήρωτα Απομνημονεύματα» του Σέικχ Μουτζιμπούρ στην ελληνική γλώσσα. Η μετάφραση έγινε από την αγγλική έκδοση, αλλά δώσαμε ιδιαίτερη σημασία στο να αποδοθούν οι μπενγκάλι  λέξεις και ονόματα με την προφορά τους. Έτσι το προσωνύμιο Μπογκομποντού, για παράδειγμα, το γράψαμε με τρία όμικρον και όχι με τρία άλφα που αποδίδεται στις αγγλικές μεταφράσεις, καθώς η προφορά του βραχύ άλφα στα μπενγκάλι είναι πλησιέστερη στο όμικρον. Στο βιβλίο υπάρχουν επίσης ένας χρονολογικός πίνακας με τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής του συγγραφέα  και ένα παράρτημα με σημειώσεις γύρω από τα σημαντικότερα πρόσωπα που αναφέρονται στο βιβλίο και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ιστορία του σύγχρονου Μπαγκλαντές. 

Το βιβλίο αναδεικνύει τις ανώτερες πνευματικές αξίες του ηγέτη και καταγράφει τα ιστορικά γεγονότα όπως τα έζησε καθιστώντας το αναγκαίο για κάθε μελετητή της ιστορίας του Μπαγκλαντές και των Νοτιο-Ασιατικών σπουδών γενικότερα. Ευελπιστώ και εύχομαι η ελληνική μετάφραση των Απομνημονευμάτων του Μπογκομποντού να δώσει την ευκαιρία στους ελληνόφωνους αναγνώστες να γνωρίσουν καλύτερα τον πολιτισμό του Μπαγκλαντές και να συμβάλει με τον τρόπο αυτό στην περαιτέρω ανάπτυξη των Ελληνο-Μπαγκλαντεσιανών φιλικών σχέσεων.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.

Φωτογραφία άρθρου:
Παρουσίαση της  ελληνικής μετάφρασης των Ανολοκλήρωτων Απομνημονευμάτων του Σέικχ Μουτζιμπούρ Ρόχομαν. Στη φωτογραφία από τα αριστερά: Ο Ινδολόγος καθηγητής Δημήτριος Βασιλειάδης, η Γενική Γραμματέας Συγχρόνου Πολιτισμού κα. Ελένη Δουνδουλάκη, ο Υπουργός Πολιτισμού του Μπαγκλαντές κ. M.K. Khalid και ο Πρέσβης του Μπαγκλαντές στην Αθήνα κ. Ashud Ahmed