ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΓΙΟΓΚΑ

του Αντώνη Παπαδόπουλου

Παρόλο που η γιόγκα είναι πλέον γνωστή στη χώρα μας και μάλιστα παρατηρείται παντού μια αύξηση της ζήτησής της, εν τούτοις κατά καιρούς έχουν δημιουργηθεί από άγνοια ή ημιμάθεια, ηθελημένα ή μη διάφορες προκαταλήψεις και παρεξηγήσεις για το τι είναι η γιόγκα. Έτσι λοιπόν μπορεί να ακούσει κανείς από ‘ειδήμονες’ ότι η γιόγκα είναι μια αίρεση  ή θρησκεία, ή ότι μας κάνει παθητικούς στις αντιδράσεις μας, ή ότι δεν ταιριάζει στους δυτικούς ανθρώπους που είναι κοινωνικοί και ότι ταιριάζει μόνο σε ασκητές, ότι κάνοντας γιόγκα θα πρέπει να αλλάξουμε βασικές μας συνήθειες και τέλος συνδέεται η γιόγκα με τον φακιρισμό και την επίδειξη υπερφυσικών δυνάμεων.

Τίποτα όμως από τα παραπάνω δεν είναι απόλυτα αληθινό καθώς η γιόγκα είναι μια φιλοσοφική ενατένιση της ζωής βασισμένη σε ηθικές αρχές και ψυχοσωματικές πρακτικές  που απορρέουν από επιστημονικές μελέτες και παρατηρήσεις πάνω στη φύση του ανθρώπου. Αν και η λέξη γιόγκα ταυτίζεται με μια συγκεκριμένη ινδική  παράδοση, η ευρύτερη έννοια της ως επιστήμη της αυτογνωσίας μπορεί να λεχθεί ότι είναι παγκόσμια και χρησιμεύει σε όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από την θρησκεία, ράτσα, πιστεύω  και φύλο τους. Έτσι θα μπορούσαμε να πούμε, αν μας επιτρεπόταν να χρησιμοποιήσουμε την ινδική ορολογία, ότι γιόγκα είναι κάθε φιλοσοφία που αναζητά να υπερβεί τη φθορά  του ανθρωπίνου σώματος (που συνειδητοποιείται καθημερινά μέσω της ασθένειας, των γηρατειών και του θανάτου) και που μας οδηγεί τελικά στην ενότητα του ανθρώπου με το θείο και το αιώνιο. Εξ’ ου και ο κυριολεκτικός ορισμός της λέξης ‘γιόγκα’ που σημαίνει ένωση.

 Η γιόγκα έχει τους κλάδους της που γεννήθηκαν μέσα από τις διάφορες ιδιοσυγκρασίες των ανθρώπων. Υπάρχουν πολλοί κλάδοι της γιόγκα αλλά όλοι  έχουν τον ίδιο στόχο – φυσική υγεία, νοητική γαλήνη, και ανώτερη επίγνωση. Τα  κυριότερα είδη της γιόγκα είναι τα παρακάτω τέσσερα:

 1. Η Κάρμα Γιόγκα, η γιόγκα της δράσης που ταιριάζει σε άτομα δραστήρια και δυναμικά.

 2. Η Μπάκτι Γιόγκα, η γιόγκα της λατρείας και αφοσίωσης, κυρίως για συναισθηματικά άτομα.

 3. Η Γκιάνα Γιόγκα, το μονοπάτι της γνώσης που ταιριάζει περισσότερο σε διανοητικούς χαρακτήρες, και τέλος

 4. Η Ράτζα Γιόγκα που βασίζεται στο οκταπλό σύστημα του Πατάτζαλι και αναζητά  την συνειδητοποίηση της ενότητας του υποκειμένου και του αντικειμένου μέσα από μια σειρά ηθικών και κοινωνικών αξιών, την άσκηση της αναπνοής, του σώματος και των αισθήσεων και τελικά την συγκέντρωση και εκλέπτυνση του νου μέσα από τον διαλογισμό.

Όπως για να μάθουμε μια επιστήμη δεν χρειάζεται να γίνουμε ασκητές, ή παθητικοί στις αντιδράσεις μας, ή να αλλάξουμε τις συνήθειες μας, το ίδιο ισχύει και για την γιόγκα. Η γιόγκα όταν διδάσκεται σωστά και κάτω από την καθοδήγηση φωτισμένων δασκάλων θα πρέπει να αναπτύσσει όλες τις πλευρές της προσωπικότητάς μας, να μας χαρίσει πλήρη ψυχοσωματική υγεία, νου διαυγή, συγκεντρωμένο και πάντα σε εγρήγορση. Εξ’ άλλου είναι γνωστό σε όλους τους σοβαρούς μελετητές, ότι η γιόγκα αποκηρύσσει τον φακιρισμό, δηλαδή την επίδειξη υπερφυσικών δυνάμεων.

 Φωτογραφία: Σουάμι Σιβανάντα του Ρισικές (1887-1963), κορυφαίος δάσκαλος της σύγχρονης γιόγκα.